TARİHİ

Tavşandağı; coğrafi olarak Orta Karadeniz Bölgesindeki 1.500-2.000 m. Yükseltideki irili ufaklı sıra dağlardan birisi diye tanımlanabileceği gibi;  idari olarak Amasya ilinin Merzifon ilçesine  bağlı Aşağıbük, Ortabük ve Yukarıbük köylerinden oluşan  yörenin adıdır.

Yörenin bugünkü toplumsal yapısını 1863-64 yıllarında meydana gelen büyük sürgün olarak adlandırılan, Kafkas göçleri sonrası yerleştirilen Kafkas Kökenli vatandaşlar oluşturmaktadır. Bu açıdan aşağıda yöreye ilişkin coğrafi konum, iklim ve bitki örtüsü, ulaşım gibi coğrafi konular yanında gelir kaynakları, nüfus gibi sosyal konular hakkında da genel bilgiler verilmiştir.

COĞRAFİ KONUM

Yörenin Amasya iline uzaklığı 77 km. ilçeye uzaklığı 30 km’dir. Coğrafi kordinatları  41 kuzey enlemi ve 35 doğu boylamıdır. Deniz seviyesinden yüksekliği, zirve noktası 1.901 m. İle Tavşandağı’nın 1. zirvesi olan Yuvalı Tepesi/Yaylasıdır. En düşük noktası 1.396 m. İle Aşağıbük köyünün bulunduğu yerdir. Arazi yapısı, irili ufaklı bir çok tepeler ile düzlüklerden oluşmakta olup; dağın yamaçları Güney-Doğusunda Merzifon, Güney-Batısında Gümüşhacıköy, Kuzey-Doğusunda Havza, Kuzey-Batısında Vezirköprü ilçeleri arasında yayılmaktadır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

İklim

Tavşandağı,  Karadeniz iklimi  ile Karasal iklim arası bir geçiş iklimine sahiptir. Yazları Kara İklimi kadar kurak, Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Kışları ise Karadeniz iklimi kadar ılıman, Kara iklimi kadar sert değildir. Temmuz ve Ağustos ayları en kurak aylar olup, ilkbahar en fazla yağış alan mevsimdir. Yıllık ortalama karlı/donlu gün sayısı 50 gündür. Yazları sıcak ve kurak, kışları yağışlıdır. İlkbahar en çok yağış alan mevsimdir.

Meteorolojik ölçümlerde en yüksek sıcaklık 24 C, en düşük sıcaklık  -5 C olmak üzere yıllık ortalama sıcaklık 9 C ve yıllık ortalama yağış 480 mm tespit edilmiştir.

Bitki Örtüsü

Tavşan Dağı’nda bloklar halinde çam ve kayın ormanları yayılış göstermekte, yüksek rakımlardı sarıçam, karaçam, köknar, ardıç ve kayın, düşük rakımlardaki ormanlar içerisinde münferit olarak akçaağaç, ıhlamur kızılçam, meşe, gürgen ve yabani kavak gibi türler yetişmektedir.

Bunların yanında yabani kiraz, yaban fındığı, alıç, erik, yaban elması/acık, ahlat armudu, üvez gibi meyve ağaçları ile; böğürtlen, yaban çileği, eğrelti, yabani gül, nane, laden, ısırgan otu, kızılca, efelik, madımak, kuşekmeği, ebe kömeci, salep, yonca, kekik, menekşe ve orman gülü gibi otsu bitkiler ile kuzu göbeği, kemre, kanlıca, kurt kulağı, kara oğlan, mıh tepesi,  cincile gibi çok çeşitli mantarlar alt florayı teşkil eden bitki örneklerine rastlanmaktadır.

GELİR KAYNAKLARI

Yörenin en önemli gelir kaynağı büyük ve küçükbaş damızlık hayvancılıktır. İkinci önemli gelir kaynağı kuru tarım ürünleri diye tanımlayabileceğimiz arpa, yazlık, siyez, buğday, fiğ yetiştirilmesi ve meraya bırakılan tarlalarda yetişen doğal otların biçilmesidir.

Kendi tüketimleri için soğan, patates, şekerpancarı,  yetiştirmektedir. Yörenin doğal ortamında bol miktarda bulunan Kuşburnu kışlık marmelat yapımı ve ticari amaçla toplanmaktadır.

Yöre doğal kaynaklar açısından zengin su kaynakları ve ormanlara sahiptir. Son yıllarda Orman Bakanlığına bağlı işletmeleri kontrolünde ıslah çalışmaları ve gençleştirme amaçlı kesim yapılmaktadır. Islah ve gençleştirme çalışmaları yöre halkınca yürütülmekte olup, mevsimsel iş imkânları ve ekonomik katkı sağlamaktadır.

Köylerde eğitime çok büyük önem verilmektedir. Bu durumun doğal sonucu olarak kamu ve özel sektörde çalışan, mesleği gereği farklı illerde ikamet eden çok sayıda kişi bulunmaktadır. Ayrıca başta bağlı bulunduğu Merzifon ilçesi olmak üzere özellikle büyük şehirlerde hizmet, ticaret, imalat, tekstil, finans, turizm ve reklam ve tanıtım sektörlerinde faaliyet gösteren farklı segmentlerde esnaf, kobi, ticari işletme sahibi kişiler bulunmaktadır.

NUFUSU

Yörenin  toplam nüfusu ülkemizdeki kentleşme oranlarına paralel olarak sürekli düşüş göstermiştir. Tarımsal verimliliğin düşmesi, maliyetlerin yükselmesi, eğitim, yeni iş ve mesleki arayışlar gibi nedenlerle, yöre halkı başta büyükşehirlerimiz olmak üzere farklı şehirlere göç etmiştir. Yörenin nüfus yapısı yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda verilmiştir.

ULAŞIM

Tavşandağı’na, Merzifon ilçesinden ulaşım özel araçlarla gerçekleştirilmektedir. Köylere belli periyotlarda gidiş-geliş sağlayan toplu ulaşım araçları yoktur. Yol dişli asfalt diye tanımlanabilecek bir yapıya sahip olup, Aşağıbük köyüne 31 km, Ortabük köyüne 32 km ve Yukarıbük köyüne 33 km mesafededir.  Yolun büyük kısmında yüksek eğim ve keskin virajlar yer almaktayken; diğer yarısında ise muhteşem bir orman ve çimen yeşili eşliğinde devam etmektedir.

Samsun iline bağlı Vezirköprü ilçesine 22 km kalın çakıl dökümlü berkitme yol ile bağlı bulunan yöreye özel araçlarla ulaşım imkânı bulunmaktadır. Bu yoldan ulaşım daha çok yaz aylarında yaylacılık yapmakta olan köylülerce tercih edilmektedir.