BİZDEN BİZE
Temel yapısı ve yaşam biçimiyle derin düşünce,yüksek kültürden filizlenen siz gençlerimizden bu beklenirdi.Bu nezih kümenin kendisi olarak varolması hepimizin en büyük dileğidir.Ancak yaşanılan süreç,koşulların bize dayattığı gerçeklik yaşca büyükleriniz olarak bizelere kaygı ve endişe vermektedir.Bu durumu hisseden,siz gençlerimiz bu konuya ilişkin yapılabilecek olanların en iyisini yaptnız.Bir yazarımızdan "şimdiki gençler harika" yazısını okumuştum. Bir arkadaşımda bana "Her zaman yapılacak birşeyler vardır" demişti.Bu olayı,eseri bizlere kazandıran, kaygı ve endişemizi bir ölçüde gideren harika gençlere çok teşekkürediyorum.Beyninize,yüreğinize,emeğinize sağlık.Başlangıcından itibaren dikkatle izliyor, takip ediyorum.Genel olarak memnun olmamak,olumlu yaklaşmamak mümkün mü? Ancak eleştiri hakkımıda saklı tutuyorum.Bir şeyin varlığını anlamlandıran,ona değerini kazandıran onu kendi kılan o şeyin içeriğidir,özüdür.Bu özü sürdürme nin yolu onu doğal yaşam koşullarında doğaya ve tarihi köklerine uyum içinde yaşamasını olanaklı kılmaktır.Ancak yaşanılan süreçte gelinen bu zamanda başımıza gelen dağılmışlık ve daha birçok etken, özerine titrediğimiz bu kümenin bireyleri olarak kendine özgü otantik yaşam biçimini sürdürme ve o özü koruma olanağımızı azaltmakta,her geçen zaman acımasızca aleyhimize çalışmaktadır.Bu bir olgu.Bu olgunun sürmesini durdurmak en azından geciktirmek bu durumdan kaygılanan her birimize görev olarak düşmektedır. Eğer amacına uygun,bilinçli bir şekilde kullanabilirsek, görevimizi yapmak için en uygun,en pratik,en işlevsel olabilecek araçlardan birtanesi bu teknolojik platformdur.Bir diğeride dilimizdir.(dil konusunu bundan sonraki bir yazıda ele almayı düşünüyorum).
Bu platformun amacı, kendi kültürümüzü,adetlerimizi,gelenek ve törelerimizi unutmamak,olanaklar ölçüsünde onları yaşatmak.Bizden ayrılan atlarımızı unutmamak,onları gönlümüzde yaşatmak,bize bıraktıkları emanetleri muhafaza etmek, bizden sonraki nesillere aktarmaktır. Bu görevleri kim gerçekleştirecek? Tabi ki biz. Bizin, niceliksel olarak kim olduğu açıkda, niteliksel olarak o ideamızdaki biz acaba biz miyiz? Kendi çocuklarımızdan çoğu bizin farkında değil.Ne yaman çelişki.O bizki büyük bir aile,sevgi,saygı,içtenlik,samimiyet ve düşünce yüklü ilişkiler örgüsü;küskünlükleri,dargınlıkları bile insani ölçüler içerisinde yöneten bir yapı,bir kültür. Kendi adıma samimi inancımı itiraf edeyim;ben o büyük aileden,okumak için ayrıldığımda üniversiteyi bitirmiştim.Çünkü ben o bilge insanların içinde büyümüştüm,onun için hayata bir sıfır galip başladım.Tabi ozamanlar bunun farkında değildim.Şimdilerde geriye dönüp analiz ettiğim zaman net bir şekilde farkında oluyorum.Köyümüzde büyüyen her bireyin aynı durumda olduğuna inanıyorum.Tamda bu nedenle başka referanslara ordan burdan bir şeyler devşirmeye,hele hele bir yerlere sinyal göndermeye ihtiyacımız yok.Yeter ki tozun,toprağın altında kalan özümüzü açığa çıkaralım,o değerleri yaşama katalım.Yalnız bu tozun toprağın bu özü örtmeye başlaması beşyüz yıl öncsineden başlayan bir süreci kapsıyor.Kaldıki bizim özlemini çektiğimiz,arzuladığımız yaşam biçimi elli yıl öncesi. İşimiz zor yolumuz uzun.Ne kadar şansımız var / kaldı bilemiyorum.
Yukarda yazdıklarım didaktik bir algı oluştursun istemem.Aslında herbirimizin bilincinde olan olgular. Bir tesbit, hepsi okadar.
ELEŞTİRİ VE ÖNERİLER
Birinci eleştirim;site açıldığında ilk karşıma şamil'in resminin çıkması beni rahatsız ediyor. Rahatsız olduğum şamil'in resminin kendisi deyil.Şamil'e büyük saygım var.O Kafkas kartalı olarak ününü bütün dünyaya duyurdu.Ait olduğu halka da saygım sonsuz.Ancak,beni rahatsız eden, binlerce yıllık bir tarihi olan Adıge halkından resminin oraya konulmayı hak eden bir şahsiyet bulumadınız mı?İyi niyetle yapılmış bir hata olarak düşünüyorum.
İkinci eleştirim;mesaj panosunun kullanımına ilişkin.Tebrik kartı formatında ve o içerikte kullanılıyor olması keyfeyete bağlı bir konudur.Saygı duymaktan başka yapılacak bir şey olamaz.Ancak karga bile yavrusunu "kar tanem bir tanem"sözleriyle severmiş.O misal, insan kendine ait olan herhangi bir şeyi ak pak olarak görmek istiyor,biraz mukemmelcilik arzu- su olabilir.hepsi bu kadar.
Önerilerden önce, siteye video,fotoğraf gönderen herkese çok teşekkur ederim.Ellerine,emeklerine sağlık.Kısa zaman aralıklarıyla izliyorum.Çocukluğumu,gençliğimi anılarımı yeniden yaşıyor,duygulanıyorum. Anılar açılmışken,sitede rahmetli Özcan'ın resmini gördum.Resmi görmekten memnun oldum.Rahmetle yad ettim.Şöyle bir şey aklıma getirdi, acaba özel bir resim galerisi oluşturup, öteki dünyaya intikal etmiş merhumlarımızın resimlerini koyabilir miyiz?Ne kadar başarılabilir bilemiyorum.Bir diğer öneri;duyurular bölümünü, -Duyurular ve köyden haberler- olarak düzenleyip,ayrıntılı olarak köyden haberler verilebilir.Necati Düzcan'ın "kooperetifle ilgili,köy çeşmeleri ile ilgili,caminin onarımıyla ilgili"haberlerinin dışında heber yok.Bildiğim kadarıyla köyde bir kanalizasyon çalışması var.Kar nezaman yağdı,nezaman kalktı,yol durumu nasıldır.ormanların,meraların durumu nedir.Orada bıraktığımız insanlarımızın durumları nicedir, gib haberler aktarılabilir mi? Bir diğer önemsenmesi gerekli öneri olarak;benim yaşımdakiler en azından, ucundan kıyısından yakaladık,tanık olduk,bu anlamda şanslıyız.O da şudur:bizim insanımız doğal yaşam koşullarında yaşadığında,sosyal ilişkileri espirili,nüktedan ve tiyatraldır.Bizim yaş gurubu, büyüklerimizin o sohbetlerini daha çok ev oturmalarında ve köyün toplanma bölgesi olan caminin tepesinde(caminin bulundğu tepe) duyardık.Demem o ki,sanat kokan o söylenceleri nasıl yok olmaktan kurtarabiliriz,kalıcı kılabiliriz.Büyüklerimize küçük küçük anketodlar şeklinde anlattırıp,onları derleyerek,bu nezih kümeye sunabilir miyiz?Böyle bir çalışma hepimize gurur verir kanısındayım.Tarihimize,töremize,kültürümüze ilişkin sağlıklı bilgiler alabileceğimiz insanların bir çoğu şimdi yoklar,keşke o zamanı elimden kaçırmasaydım,diye hayıflanıyorum.Gençlerimize çağ- rım:sizde benim gibi keşke dememek için elinizi çabuk tutun.İnsan varlıkla yokluk arasındaki çizgide yaşar,unutmayın.
Saygı değer büyüklerimiz:Ramis abi,Süleyman abi,Apas abi,Enver abi,Muhlis abi,Burhan abi,Haşim abi,zülkif abi, Metin abiden oturup bir değerlendirme yazmalarını beklemeyelim,ancak yukarda değindiğim söylenceler konusunda dolaylı bir şekilde en iyi katkıyı yapacaklarına inanıyorum.En büyük hazinemizin onlar olduğu kesin.Onlardan kastım sadece isimlerini yazdıklarım değil,birçok isim yazabilirim.dahada önemlisi ablalarımızın,halalarımızın,teyzelerimizin en büyük katkıyı yapacaklarına inanıyorum.Cünkü bayanların hafızası daha kuvvetlidir.
Samimiyetinize,hoş görünüze sığınarak ismen çağrı yapıyorum.Bu hepimize ait bir platform.Herkesin katkısına ihtiyaç var.Selami Şahinkaya,Burhan Kuzucu,Hayrettin Şahin,Nurettin Şahinkaya,Zümi kavalcı,Zeki Düzenli,Nurettin Kuzucu Elvan Pektaş, Yucel Tunç,Asım Doğan, Osman Düzcan,Salih Şahin, Aydın Şahin,Erol Şahin,Nail Pektaş, tabi bu çağrı büyüklerime ve yaşıt ya da yaşca yakın olanlara,gençler için çağrıya gerek yok.Onlar büyüklerinin olduğu yerde hazır olurlar.Her zaman üzerlerine düşen görevi yapmaya hazırdırlar.
Zamanla unutulabilir kaygısıyla köyümüzün orjinal yer adlarını kayıda almak.Bu düşünceden hareketle köyümüzün yer adlarını yazıyorum.Bunları yazmaktaki muradım şudur:140 yıldır bu topraklarda yerleşik olan yerel halkın koyduğu yer isim lerini unutmamak,kalıcı kılmaktır.
Not:(Atladığım,unuttuğum yada yanlış yazdıklarım varsa düzeltmeye, ya da eklemeler yapılmak istenirse eklemeler yapmaya site yönetimi yetkilidir.)
Herkesin malumu köyümüz Дохъукъей (Doğukey) iki mahalleden oluşur.1-ШÑдгы хъаблÑ(Çedgi hable) 2-Ðарт хъаблÑ(Nart hable)Şimdi köyümüzün guney batısından başlayarak yer isimleri:
DİLİMİZLE YER İSİMLERİ
КъуÑÐ¶Ð°Ð¿Ñ‰Ñ Ð³ÑŠÑƒÑгу (kecapşe ğeg-yukarı köy yolu)
БапlытlÑ Ð¸ мÑз цыкlу (Bapıte yimez zug-Bapıte'nın küçük ormanı)
Ð—Ð°Ð´Ñ (Zade-dik yamaç)
МырзÑбей и мÑз (Mırzebey yimez-Mırzabeyin ormanı)
Хуей Ð¶Ð°Ð±Ñ (Xuey gabe-Xuey yamacı)
Ð¥ÑŠÑƒÐ¶Ñ‹Ð¶Ñ Ð¸ мÑз (Xucıce yimez-Xucıcenın ormanı)
ХуÑй къыр (Xey kır -Xey kır(dik olan yere bağlantılı,bitişik kır)
КъарбÑк и мÑз (Karbek yi mez-Karbeke ait orman)
ПыÑыфlÑlу (Psı feu-ekşi su)
Мамухъу и мÑз lуву (Mamuk yi mez uv-Mamuk'a ait sık orman)
ГубгъÑжъыр (Gubğej-ova,düzlük alan)
ГубгъÑжъ къуÑладжÑ(Gubğej kelace-gubğej deresi)
ГубгъÑжъ пыгъуарыр (Gubğej pığar-gubğejdeki pınar)
ÐšÑŠÑƒÑ‰Ñ…ÑŠÑ Ñ…ÑŠÑƒÑ€ÐµÐ¸ (Kuşhe ğurey-yuvarlak tepe)
ÐšÑŠÑƒÑ‰Ñ…ÑŠÑ Ñ…ÑŠÑƒÑ€ÐµÐ¸ мÑзыр (Kuşhe ğurey mezır-yuvarlak tepe yanındaki orman)
ÐšÑŠÑƒÑ‰Ñ…ÑŠÑ Ñ…ÑŠÑƒÑ€ÐµÐ¸ мÑз шlÑÑ…ÑŠÑгъуÑÑ€ (Kuşhe ğurey mez ceheğer-yuvarlak tepenin yanından ormana giriş)
КъуÑрыдамÑÑ€ (Kerıdamer)-(bu ismin ne anlama geldiğini bilmiyorum,anayurttan hafızada taşınan bir yer adı
olabilir)
КъуÑÑ€Ñ‹Ð´Ð°Ð¼Ñ Ð¼Ñзыр (Kerıdame mezır)
КъуÑÑ€Ñ‹Ð´Ð°Ð¼Ñ ÑаÑÐ»Ñ Ð³ÑŠÑƒÑгур (Kerdame yayla ğegur-kerdame yayla yolu)
ÐšÑŠÑƒÑ€ÑˆÑƒÐ½Ñ‚ÐµÐ¿Ñ (Kurşuntepe)
Иуалы ÑаÑла (Yivalı yayla- yuvalı yaylası)
Иуалы къуи (Yuvalı kuyi-yuvalı su kuyusu)
Ð¨Ñ‹Ñ„Ñ‚Ñ Ð¾Ð»ÑƒÐºÑŠÑƒ (Çifte oluk)
Къуршын олукъу (Kurşun oluk)
МÑÑ‚ÑÑ€Ñлоз щагъÑlа бжъÑÐ¿Ñ (Metereloz şağea bjepe-meterelozun kurulduğu tepe)
ШÑталахърÑж (Çatal ağrec)
ЖамбÑгъуаз пыгъуар (Cambeğaz pığar-camboğaz bölgesindeki pınar)
ХъÑÑÐ°Ð½Ñ Ð¸ Ñ‚ÑлÑÐ¶Ñ‹Ð¶ÑŠÑ (Hasane yi tele cıje-Hasane'nın uzak tarlası)
КlÑфт (Ceft-bitim noktası,en son nokta)
Ðниычилар (onikiler)
КъÑÑ€Ñдагъу (Karadağ)
КъуаÑпар и ÑаÑÐ»Ñ (Kaspar yi yayla-Kasparın yaylası)
lÑÑлъÑндаш (Aslendaş)
БÑрмакъу щуакъута къуÑÐ»ÑƒÐ°Ð¶Ñ (Parmak şakuta kolage-parmak kırdıkları dere)
ХъÑÑат къуÑÐ»Ð°Ð´Ð¶Ñ (Hayat kolage-hayat deresi)
КlÑрыхъÑÐ³ÑŠÑƒÑ (Gerıhava-yaklaşma,başlama bölgesi,Birazda yamaç halini hatırlatır gibi)
ПÑÑ‹Ð½Ñ ÑˆlÑ‹lÑ (psıne cıa- soğuk su)
ДыгъафlÑ ( dığafe -güney)
ТхыпÑеи (Txıpsey-sırtdaki orman bölgesi)
ПÑынÑфа (Psınefa-çürük pınar)
Ð¢Ñ…Ñ‹Ñ‰Ñ…ÑŠÑ (Txışha-sırtın tepe bölgeleri)
ЖаÑльÑн и мÑкъупlÑ (Caslen yi mekupe-Caslenın otluğu,tarlası)
ÐšÑŠÑƒÑ€ÑˆÑ‹Ñ‰Ñ…ÑƒÑ (Kurçışha-büyük kayalık)
Къурш цlыкlу (Kurçzug-küçük kayalık)
Ð“ÑƒÑ‰Ñ ÐµÑ‚lапlÑ (Guşeyetabe-beşikte kullanılan toprağın çıkarıldığı yer)
МÑл шlÑгъÑпщыпlÑ (Mel ceğepşıpe-koyunların altından geçirildiği yer)
Шlыплъыр (Cıplır-kızıltoprak bölgesi)
ПÑыкlуÑцlыр (Psıgezır-suyun ortası,suyla çevrili bölge)
КÑлмызей гъуÑгу (Kelmızey ğegur-kelmızey'e giden yol)
МÑзцlыгу (Mez zug-küçük orman)
lÑдрышl (Adrıc- öte geçe,öte taraf)
ХъÑрун Ð¸ÐºÑŠÑƒÑ Ð¸Ð¿ÑÑ‹Ð½Ñ (Harun yike yipsıne-Harun'un oğlunun çeşmesi)
ГÑбÑжъ (Gebej-büyük ve dik yamaç)
ГÑбÑÐ¶ÑŠÑ‹Ñ‰Ñ…ÑƒÑ (Gebejıjhe-büyk yamacın tepesi)
Ð¥Ñкужъ (Xekuj-eski yurt,anavatan)
МÑжъжыт Ð³ÑƒÐ°Ð±Ñ (Mejcıt cabe-cami yamacı)
МÑжъжыт бжъÑÐ¿Ñ (Mejcıt bjepe-caminin olduğu tepe)
КъÑнатlÑ (Kanate - caminin konumu itbariyle mezarlığın karşı başlama noktası,alın bölgesi)
ПÑори ТхъÑм фытхъÑÐ¶ÑŠÑƒÑ€Ñ Ñ„Ñ‹Ñ‰Ð¸Ð³ÑŠÑlÑ ( Esenlik içinde yaşamanızı Allah'tan diliyorum)